Τον Δεκέμβριο του 2019 στην περιοχή Wuhan της Κίνας εμφανίστηκε ο πρώτος ασθενής με λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος από έναν καινούριο κορωνοϊό, που στην συνέχεια ονoμάστηκε Sars cov 2. Ο ιός Sars cov 2 αποτελεί ένα νέο στέλεχος κορωνοϊού που μέχρι τότε δεν είχε απομονωθεί στον άνθρωπο και προκαλεί την νόσο covid 19. Ο νέος κορωνοϊός ανήκει στην οικογένεια των κορονοϊών που προσβάλλουν τον άνθρωπο, κυρίως τους χειμερινούς μήνες και προκαλούν συμπτώματα από το αναπνευστικό σύστημα. Σε αντίθεση με τους άλλους κορονοϊούς ο νέος ιός είναι ισχυρά μεταδοτικός, έχει μεγάλο χρόνο επώασης και μπορεί να προκαλέσει βαριά νόσο με θανατηφόρο κατάληξη, σε άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, κυρίως ηλικιωμένους και άτομα με υποκείμενα νοσήματα.
Ο νέος κορονοϊός από την Κίνα επεκτάθηκε σε όλες τις χώρες του κόσμου, προσέβαλε εκατομμύρια ανθρώπους και προκάλεσε χιλιάδες θανάτους μέχρι σήμερα. Ο ΠΟΥ χαρακτήρισε στις 11/3/2020 την covid 19 ως πανδημία και όλα τα κράτη έλαβαν αυστηρά μέτρα περιορισμού της νόσου, με ολική κοινωνική απομόνωση και καθολικό lockdown.
Ας δούμε αναλυτικά την συμπεριφορά του νέου ιού στον παιδιατρικό πληθυσμό. Στην Κίνα μόνο το 2% των ασθενών ήταν παιδιά ηλικίας < 19 ετών, στην Ιταλία το 1,2% και στην Αμερική μόνο το 1% των συνολικά εισαχθέντων στα νοσοκομεία αφορούσε παιδιά και εφήβους. Επίσης παγκοσμίως έχουν αναφερθεί 7 θάνατοι σε παιδιά ηλικίας κάτω των 14 ετών (μέχρι τις 7/4/20). Πραγματικά πρόκειται για ένα εξαιρετικά μικρό ποσοστό.
Στην Ελλάδα μέχρι σήμερα μόνο 80 παιδιά ανήκουν στα επιβεβαιωμένα κρούσματα της νόσου. Εξ αυτών τα 20 νοσηλεύτηκαν και κανένας θάνατος δεν έχει καταγραφεί ως σήμερα.
Η μόλυνση με τον νέο ιό σε όλες τις ηλικίες μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα από το αναπνευστικό σύστημα, όπως:
- Καταρροή, απώλεια γεύσης και όσφρησης
- Πονόλαιμο
- Πυρετό
- Ρίγη
- Βήχα
- Δυσκολία στην αναπνοή
- Μυαλγίες
- Γαστρεντερικές διαταραχές και σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει πνευμονία, αναπνευστική ανεπάρκεια και πολυοργανική ανεπάρκεια.
Τα παιδιά όμως νοσούν σπάνια, μπορεί να είναι τελείως ασυμπτωματικά ή να παρουσιάζουν μια ήπια κλινική εικόνα. Σπάνια μπορεί να απαιτηθεί νοσηλεία σε νοσοκομείο και ακόμη σπανιότερα μπορεί να προκύψει αναπνευστική ανεπάρκεια , πολυοργανική ανεπάρκεια και θάνατος.
Τα παιδιά και οι έφηβοι όμως, με υποκείμενα νοσήματα , όπως παιδιά με συγγενείς καρδιοπάθειες με αιμοδυναμική επιβάρυνση, βρογχοπνευμονική δυσπλασία, κυστική ίνωση, Σ.Δ, νοσήματα του νευρομυικού συστήματος, αιματολογικά νοσήματα, νεφρική νόσο και παιδιά που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική θεραπεία, μεταμοσχευμένα παιδιά ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες και μπορούν να νοσήσουν σοβαρά , να χρειαστούν νοσοκομειακή περίθαλψη και σπάνια να απειληθεί η ζωή τους.
Γιατί τελικά τα παιδιά νοσούν ηπιότερα;
Γιατί έχουν μικρότερο αριθμό κοινωνικών επαφών, μικρότερο αριθμό υποδοχέων ACE 2 που συνδέεται ο ιός στα πνευμονικά τους κύτταρα, δεν πάσχουν από νοσήματα φθοράς και λόγω των συχνών ιώσεων του αναπνευστικού συστήματος που υφίστανται και των τακτικών εμβολιασμών διατηρούν το ανοσιακό τους σύστημα σε εγρήγορση.
Συμπερασματικά λοιπόν σε γενικές γραμμές τα παιδιά δεν κινδυνεύουν από τον νέο ιό, μπορεί όμως να είναι ασυμπτωματικοί φορείς και να μεταδίδουν την νόσο σε άλλους συνομηλίκους τους ή να μεταφέρουν τον ιό στο οικογενειακό περιβάλλον. Αν και τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι τελικά ο κίνδυνος μετάδοσης της νόσου από παιδί σε ενήλικα είναι πολύ μικρότερος από αυτόν που αρχικά είχες εκτιμηθεί.
Ένα μεγάλο θέμα όμως που προέκυψε στον παιδιατρικό πληθυσμό εξαιτίας του επιβεβλημένου κοινωνικού εγκλεισμού, ήταν και είναι η ψυχολογική επιβάρυνση των παιδιών και των εφήβων με εκδηλώσεις όπως φόβοι, διαταραχή συγκέντρωσης, διαταραχή όρεξης και ύπνου, αύξηση χρήσης αλκοόλ και καπνού στους εφήβους.
Η χώρα μας αντιμετώπισε την πανδημία επιτυχώς, περιορίστηκαν τα κρούσματα και οι θάνατοι και στις 4 Μαΐου άρχισε η σταδιακή άρση των μέτρων και η κοινωνική επανένταξη μικρών και μεγάλων. Στις 11 Μαΐου ξεκινά η σταδιακή επαναλειτουργία των σχολείων και τα παιδιά θα βρεθούν αντιμέτωποι με μια νέα πρωτόγνωρη πραγματικότητα.
Επειδή όμως η πανδημία συνεχίζεται, νέα κρούσματα της νόσου και νέοι ασθενείς θα συνεχίσουν να εμφανίζονται και ίσως και να αυξηθούν, λόγω της αυξανομένης κοινωνικής συναναστροφής.
Για αυτό μέχρι να επιτευχθεί η πλήρης άρση των μέτρων περιορισμού και να επιστρέψουν τα παιδιά στην σχολική «κανονικότητα», πρέπει γονείς και παιδιά αφενός να εκπαιδευτούν στην εφαρμογή και τήρηση των μέτρων προστασίας και πρόληψης της διασποράς του νέου ιού και αφετέρου να διατηρήσουν την αισιοδοξία και να εξασκήσουν την θετική σκέψη.
Τα μέτρα προστασίας αφορούν την προαιρετική χρήση μάσκας ιδιαίτερα σε μεγάλας παιδιά και εφήβους, την αλλαγή του τρόπου χαιρετισμού, την διατήρηση της κοινωνικής απόστασης περί του 1,5 μέτρου, την υγιεινή των χεριών, την απολύμανση των προσωπικών μας αντικειμένων και των πάγκων εργασιών, τον επαρκή αερισμό του χώρου και την απολύμανση της τουαλέτας περισσότερες από 2 φόρες την ημέρα.
Το αισιόδοξο κλίμα θα επιτευχθεί με την διατήρηση μιας ρουτίνας στο σπίτι για τα παιδιά, ακόμα και αν η πραγματικότητα δεν το απαιτεί, με τον καλό ύπνο (8 ώρες βραδινού ύπνου), με την υγιεινή διατροφή, την «χαλαρωτική» σωματική άσκηση, με συζητήσεις διαδικτυακές ή τηλεφωνικές με συγγενείς και φίλους και χαλαρή συζήτηση με γονείς και αδέρφια, με αναφορές σε όμορφες στιγμές του παρελθόντος αλλά και σε σχέδια για το μέλλον.
Τα παιδιά και οι έφηβοι πρέπει να πειστούν ότι η αντιμετώπιση της πανδημίας βρίσκεται σε καλό δρόμο, οι κοινωνικοί περιορισμοί δεν θα κρατήσουν για πάντα και οφείλουν να ατενίζουν το μέλλον με την δύναμη, την αισιοδοξία και την αθωότητα της παιδικής και εφηβικής ηλικίας.
