Πυρετικοί σπασμοί είναι οι σπασμοί που εκδηλώνονται στη βρεφική και παιδική ηλικία κατά τη διάρκεια μίας εμπύρετης λοίμωξης. Είναι η πιο κοινή αιτία σπασμών στην παιδική ηλικία. Είναι καλοήθεις και σχετικά συχνοί, καθώς παρουσιάζονται  στο 2-5% των παιδιών ηλικίας 6 μηνών -5 ετών. Προκαλούνται από την αύξηση της κεντρικής θερμοκρασίας του σώματος >38 βαθμούς C και συνήθως  συμβαίνουν στην απότομη άνοδο του πυρετού και στο πρώτο 24ωρο μιας ασθένειας. Μερικές φορές μπορεί και να αποτελούν το πρώτο σύμπτωμα μιας εμπυρέτου λοίμωξης. Ο ουδός της θερμοκρασίας που μπορεί να πυροδοτεί τους σπασμούς είναι μοναδικός για κάθε άτομο. Παρατηρούνται συχνότερα σε παιδιά με γενετική προδιάθεση και θετικό  οικογενειακό ιστορικό πυρετικών σπασμών.

Ο πυρετός που προκαλεί πυρετικούς σπασμούς φαίνεται συχνότερα ότι οφείλεται σε κάποιες συγκεκριμένες λοιμώξεις, όπως  γαστρεντερίτιδες από Shigella ή Rotavirus και ιογενείς λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος  από HHV6 και HHV7. Συχνά συνυπάρχει γρίπη, οξεία μέση ωτίτιδα ή σπανιότερα οι πυρετικοί σπασμοί συμβαίνουν στα πλαίσια ηλεκτρολυτικών διαταραχών.

Οι πυρετικοί σπασμοί  συνήθως είναι επεισόδια απώλειας συνείδησης με ακούσιες γενικευμένες επαναλαμβανόμενες κινήσεις άνω και κάτω άκρων και βολβοστροφή ή προσήλωση των οφθαλμών σε κάποιο σταθερό σημείο. Συχνά συνυπάρχει υπερτονία (σφίξιμο) κορμού. Το δέρμα γίνεται ωχρό και μερικές φορές κυανό. Σε κάποιες περιπτώσεις το παιδί παρουσιάζει μικρής διάρκειας υπνηλία ή σύγχυση μετά την λύση των σπασμών, την λεγόμενη μετακριτική φάση.

 Οι γονείς που αντικρίζουν πρώτη φορά παιδί με πυρετικούς σπασμούς ζουν μια τρομακτική εμπειρία. Είναι όμως συνήθως αβλαβείς για το παιδί και γενικά δεν οδηγούν σε μακροπρόθεσμο ή χρόνιο πρόβλημα. Περίπου το 90% των πυρετικών σπασμών σταματούν μόνοι τους μέσα σε 5 λεπτά. Τα παιδιά που παρουσιάζουν πυρετικούς σπασμούς δεν έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν επιληψία ή οποιοδήποτε άλλο νευρολογικό νόσημα. 

Οι πυρετικοί σπασμοί διακρίνονται σε:

• Απλούς (75%): Είναι γενικευμένοι, τονικοκλονικοί και έχουν διάρκεια λιγότερο από 15 λεπτά. Eμφανίζονται στο πρώτο 24ωρο του πυρετού και δεν επαναλαμβάνονται στη διάρκεια της ίδιας λοίμωξης. Δεν παρουσιάζουν νευρολογικά υπολείμματα μετά την κρίση.
• Σύνθετους (25%): Μπορεί να είναι εστιακοί (παρατηρούνται σε μια πλευρά του σώματος), μεγαλύτερης διάρκειας από 15 λεπτά. Ενίοτε σημειώνουν περισσότερα από ένα επεισόδιο στο ίδιο 24ωρο και ακολουθούνται από νευρολογική σημειολογία μετά την κρίση.                                

 Τι να κάνετε σε περίπτωση πυρετικών σπασμών στο παιδί:

Μην πανικοβληθείτε και προσπαθήστε να διαχειριστείτε την κατάσταση με ψυχραιμία.

• Ξαπλώστε το παιδί σε μέρος που να μην κινδυνεύει να τραυματιστεί.
• Το κεφάλι πρέπει να τοποθετηθεί λίγο πιο κάτω από το υπόλοιπο σώμα του και να είναι γυρισμένο σε πλάγια θέση, ώστε αν κάνει εμετό, να μην κινδυνεύει να πνιγεί.
• Μην επιχειρήσετε να του ανοίξετε το στόμα. Δεν του προσφέρετε καμία ουσιαστική βοήθεια.
• Μην του ρίχνετε νερό στο πρόσωπο και μην του κάνετε μαλάξεις ή τεχνητή αναπνοή.
• Ελέγξτε τη θερμοκρασία του παιδιού.
• Γδύστε το παιδί για να κατεβάσετε τη θερμοκρασία του σώματος.
• Χορηγήστε αντιπυρετικά από το ορθό (υπόθετα).
• Καταγράψετε την ώρα έναρξης του επεισοδίου, ώστε να γνωρίζετε την πραγματική του διάρκεια.

 Εάν πρόκειται για 2^ο επεισόδιο πυρετικών σπασμών και ο παιδίατρος έχει ήδη συνταγογραφήσει σπασμολυτικά φάρμακα, τα χορηγείτε (από το ορθό ή από το στόμα- ανάλογα το σκεύασμα) ,εάν οι σπασμοί δεν σταματήσουν μέσα σε 10 λεπτά.

Μεταφέρετε το παιδί στο νοσοκομείο ή καλέστε ασθενοφόρο αν:

• Είναι το πρώτο επεισόδιο πυρετικών σπασμών.
• Το παιδί είναι ηλικίας κάτω των 12 μηνών.
• Οι σπασμοί εμφανίζονται μετά από μερικές μέρες που το παιδί είναι άρρωστο.
• Το παιδί παρουσιάσει περισσότερα από ένα επεισόδιο σπασμών μέσα σε ένα 24ωρο.
• Οι σπασμοί διαρκέσουν πάνω από 15 λεπτά.
• Το παιδί παρουσιάσει σπασμούς μόνο σε μία πλευρά του σώματος.
• Το παιδί δεν συνέλθει μετά από μερικά λεπτά. 
• Το παιδί μετά τους σπασμούς παρουσιάσει παράλυση σε ένα μέρος του σώματος.

Σε κάθε περίπτωση πυρετικών σπασμών απαιτείται κλινική εξέταση από παιδίατρο, προκειμένου να αποκλειστεί κάποια σοβαρή εμπύρετη λοίμωξη, όπως μηνιγγίτιδα ή εγκεφαλίτιδα. Στο πρώτο επεισόδιο πυρετικών σπασμών συνήθως απαιτείται νοσηλεία στο νοσοκομείο, για διερεύνηση αλλά και για εκπαίδευση των γονέων στην διαχείριση ενός νέου επεισοδίου πυρετικών σπασμών.   

Παιδιά με απλούς πυρετικούς σπασμούς δεν έχουν ένδειξη για εγκεφαλογράφημα ή άλλον απεικονιστικό έλεγχο, εκτός αν παρουσίασαν σύνθετους πυρετικούς σπασμούς ή αν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση επιληψίας.

Πρόληψη των πυρετικών σπασμών

Παρότι είναι συνήθης πρακτική η επιθετική και πρώιμη  χορήγηση αντιπυρετικών σε κάθε  εμπύρετο νόσημα, δεν έχει αποδειχθεί ότι  προλαμβάνεται η εμφάνιση των σπασμών. Τις περισσότερες φορές οι σπασμοί συμβαίνουν κατά την άνοδο του πυρετού, πριν προλάβουν οι γονείς να συνειδητοποιήσουν ότι το παιδί έχει υψηλό πυρετό ή ακόμα και ότι έχει εμπύρετο λοίμωξη.

 Στην υγειά μας………

Η εφηβεία αποτελεί μια περίοδο έντονων αλλαγών στην ψυχοσύνθεση του παιδιού, οι οποίες μπορούν να εξηγήσουν την τάση του έφηβου για συμπεριφορές υψηλού κινδύνου όπως κάπνισμα, αλκοόλ και κατάχρηση άλλων ουσιών. Οι κοινωνικές και συναισθηματικές αλλαγές δείχνουν ότι ο έφηβος αναζητά μια ανεξάρτητη ταυτότητα και επιζητά μια γρήγορη μετάβαση στην ενήλικη ζωή.

 Κατά την διάρκεια της εφηβείας ο νέος ανακαλύπτει ποιος πραγματικά είναι και βρίσκει την θέση του στην κοινότητα των συνομηλίκων του. Αναζητά περισσότερη ανεξαρτησία, επηρεάζεται περισσότερο από τους φίλους, αναζητά νέες εμπειρίες. Αναλαμβάνει περισσότερες ευθύνες, τόσο στο σχολείο όσο και στο σπίτι, αρχίζει να αναπτύσσει ένα νέο και ισχυρότερο πλαίσιο αξιών και ηθικής, αμφισβητεί περισσότερο τους γονείς και γενικά τους μεγαλύτερους. Αρχίζει να αναπτύσσει και να εξερευνεί την σεξουαλική του ταυτότητα, αρχίζει να έχει ρομαντικές σχέσεις και να φλερτάρει.

Γίνεται εκρηκτικός, απρόβλεπτος και συχνά επιδιώκει συγκρούσεις με τους γονείς.
Γίνεται εγωκεντρικός. Τον απασχολεί η εμφάνισή του και πως αυτή γίνεται αντιληπτή στους συνομήλικούς του. Συχνά συγκρίνει την εξωτερική του εμφάνιση με αυτή των φίλων του και προσπαθεί να μοιάζει σε αυτούς. Νιώθει αήττητος και άτρωτος. Γι αυτό μπορεί να κινείται στα άκρα και να καταφεύγει σε ακραίες συμπεριφορές. Καθώς λειτουργεί αυτόνομα έξω από το σπίτι, αρχίζει να αναπτύσσει μηχανισμούς άμυνας και μαθαίνει έμπρακτα ότι η συμπεριφορά του έχει και ανάλογες συνέπειες.

Όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά της εφηβείας αρκούν για να εξηγήσουν την κατανάλωση αλκοόλ από τους εφήβους. Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες που κάνουν κάποιους εφήβους να είναι πιο επιρρεπείς στην κατάχρηση αλκοόλ.
Γενετικοί παράγοντες
Η γενετική προδιάθεση φαίνεται ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην κατανάλωση και την κατάχρηση αλκοόλ κατά την εφηβεία.
Ένα παιδί με αλκοολικό γονέα είναι πιο πιθανόν να έχει προβλήματα με το αλκοόλ. Τα παιδιά των αλκοολικών ξεκινούν να πίνουν σε μικρότερη ηλικία από ότι οι συνομήλικοί τους με αρνητικό οικογενειακό ιστορικό.

Χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και ψυχιατρικά προβλήματα
Παιδιά που ξεκινούν να πίνουν σε πολύ μικρή ηλικία (πριν τα 12 έτη) συχνά παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά. Νέοι με διάσπαση προσοχής, επιθετικότητα, υπερκινητικότητα, αντικοινωνικότητα, κατάθλιψη, άγχος, επαναστατικότητα, αδιαφορία για τους κανόνες, τάση για παραβατικότητα έχουν μεγαλύτερη επιρρέπεια στην κατανάλωση και κατάχρηση αλκοόλ.

Η επιρροή των συνομηλίκων

 Καθώς οι έφηβοι ανεξαρτητοποιούνται η επιρροή της παρέας των συνομηλίκων γίνεται πιο σημαντική από αυτή της οικογένειας. Ο έφηβος επιδιώκει την «μαζοποίηση» και την αποδοχή από τους συνομηλίκους του. Συνεπώς η συναναστροφή με φίλους που καταναλώνουν αλκοόλ  αυξάνει την πιθανότητα κατανάλωσης και από τον ίδιο τον έφηβο. Το ίδιο ισχύει και για την συναναστροφή με φίλους μεγαλύτερης ηλικίας και την διασκέδαση σε μεταμεσονύχτια clubs διασκέδασης.

 Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από την κατανάλωση αλκοόλ από έναν έφηβο;

Βραχυπρόθεσμες συνέπειες

• Νοσηλεία σε νοσοκομείο σε κωματώδη κατάσταση και σπάνια θάνατος από υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Ακόμα όμως και αν ο μεθυσμένος έφηβος δεν καταλήξει σε κάποιο νοσοκομείο παρουσιάζει απώλεια μνήμης, αστάθεια, τάση για εμετό, δυσκολία στην ομιλία, επιβράδυνση αντιδράσεων.
• Ατυχήματα. Ένας από τους κύριους κίνδυνους από την κατανάλωση αλκοόλ κατά την εφηβεία είναι τα ατυχήματα. Η κατανάλωση αλκοόλ σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για μια ποικιλία ατυχημάτων: τραυματισμός από όχημα, πτώσεις, πνιγμούς, εγκαύματα, τραύματα από εμπλοκή σε καυγά και άλλα. Ωστόσο την πλειοψηφία των ατυχημάτων καταλαμβάνουν τα τροχαία ατυχήματα. Οι έφηβοι οδηγοί έχουν ανεπαρκείς δεξιότητες οδήγησης και οι νοητικές λειτουργίες που είναι απαραίτητες σε έναν οδηγό, βρίσκονται υπό ανάπτυξη. Με την κατανάλωση αλκοόλ παρουσιάζεται μεγαλύτερη έκπτωση αυτών των ικανοτήτων, με αποτέλεσμα μεγαλύτερη πιθανότητα τροχαίου ατυχήματος.
• Παρεκκλίνουσα σεξουαλική συμπεριφορά. Η υψηλή κατανάλωση αλκοόλ κατά την εφηβεία σχετίζεται με:
  Υψηλότερο κίνδυνο για επαφή χωρίς προφυλάξεις
  Μεγαλύτερο αριθμό σεξουαλικών συντρόφων
  Υψηλότερο ποσοστό σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων
  Αυξημένη πιθανότητα εγκυμοσύνης
  Αυξημένη συχνότητα εκτρώσεων
• Επιθετικότητα και σεξουαλική κακοποίηση. Είτε ως θύτης είτε ως θύμα, ένας έφηβος είναι πιθανότερο να συμμετάσχει σε μια επίθεση ή σεξουαλική κακοποίηση αν βρίσκεται υπό την επήρεια μέθης. Οι μεθυσμένες έφηβες βρίσκονται σε ιδιαίτερο κίνδυνο για «βιασμό». 
• Παχυσαρκία. Το αλκοόλ περιέχει τις ίδιες περίπου θερμίδες με το καθαρό λίπος, συνεπώς η κατανάλωση αλκοόλ οδηγεί σε αύξηση του βάρους και μπορεί να οδηγήσει τον έφηβο σε παχυσαρκία, σε μια περίοδο μάλιστα που η εξωτερική του εμφάνιση παίζει κυρίαρχο ρόλο στην αυτοεκτίμησή του.
  Το αλκοόλ επίσης επηρεάζει τον ύπνο και οδηγεί σε χρόνια κόπωση.
• Χρήση άλλων ουσιών. Φαίνεται ότι η κατανάλωση αλκοόλ σχετίζεται με μετέπειτα χρήση χασίς και άλλων απαγορευμένων ουσιών.
• Χαμηλή επίδοση στο σχολείο.

 Μακροπρόθεσμες συνέπειες

• Ηπατική βλάβη. Αυξημένες πιθανότητες για κίρρωση του ήπατος κατά την ενήλικη ζωή.
• Διαταραχή της ανάπτυξης του εγκεφάλου. Η κατανάλωση αλκοόλ κατά την περίοδο της εφηβείας μπορεί να επηρεάσει μακροπρόθεσμα την μνήμη, την ικανότητα μάθησης, την συγκέντρωση και την προσοχή.
• Αλκοολισμός στην ενήλικη ζωή. Η συχνή κατανάλωση αλκοόλ κατά την εφηβεία φαίνεται πως σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για αλκοολισμό μετά την ενηλικίωση.

Επηρεάζεται το παιδί βλέποντας  τον γονέα να πίνει;

Έρευνες αναδεικνύουν ότι η συμπεριφορά του γονέα αναφορικά με την κατανάλωση αλκοόλ επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη μεταγενέστερη σχέση που θα αναπτύξει το παιδί του με αυτό. Η κατανάλωση αλκοόλ κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ανάπτυξη του παιδιού. Ο γονέας διαδραματίζει καίριο ρόλο στη διασφάλιση μιας υγιούς σχέσης του παιδιού του με την κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών. Η καλύτερη και πιο υγιεινή επιλογή είναι η πλήρης αποχή από την κατανάλωση αλκοόλ καθ’ όλη τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι νέοι που αρχίζουν να καταναλώνουν αλκοόλ σε νεαρή ηλικία πίνουν περισσότερο και πιο συχνά από ότι εκείνοι που καθυστερούν να δοκιμάσουν το πρώτο αλκοολούχο ποτό τους. Γι ‘αυτό είναι σημαντικό οι γονείς να προσπαθούν να καθυστερήσουν το πρώτο ποτό του παιδιού τους, όσο μπορούν. Πρέπει να μιλήσουν ανοιχτά και ειλικρινά για το αλκοόλ με τα παιδιά τους, τονίζοντας την επίδραση που έχει η υπερβολική κατανάλωσή του στην υγεία τους. Η ενημέρωσή τους θα βοηθήσει να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και να κάνουν πιο συνειδητές και υγιεινές επιλογές για το αλκοόλ καθώς μεγαλώνουν.

Στην ηλικία 13-17 ετών ο έφηβος ρωτά:

Μπορώ να πάρω κάποιο ποτό στο πάρτι;
Μπορείτε να μου αγοράσετε μερικά ποτά;
Όλοι οι φίλοι μου πίνουν, γιατί εγώ δεν μπορώ;
Να δοκιμάσω μπύρα ή κρασί στο οικογενειακό τραπέζι;
Να πιω αλκοόλ στην εκδρομή του σχολείου;

Εξηγήστε στο παιδί σας ότι το αλκοόλ απευθύνεται μόνο σε  ενήλικες και παρά την κοινωνική του διάσταση, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να έχει  κακές συνέπειες για την υγεία και την ασφάλειά του.
Βεβαιωθείτε ότι είναι ενήμερο για τους κινδύνους και δώστε του συμβουλές που θα το βοηθήσουν να παραμείνει ασφαλές. Όταν βγαίνει έξω, ρωτήστε το για την παρέα του και τι σκοπεύουν οι φίλοι του να κάνουν. Συμφωνήστε με το παιδί σας ότι εάν ποτέ βρεθεί σε άβολη κατάσταση λόγω αλκοόλ, θα μπορεί να σας καλέσει να πάτε να το πάρετε χωρίς δεύτερη σκέψη.
Μιλήστε με το παιδί σας… Ακούστε το παιδί σας… Διδάξτε του ότι μπορεί να πει όχι.
Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας γνωρίζει ότι η κατανάλωση αλκοόλ αποτελεί μια επιλογή και βοηθήστε το να βρίσκει τρόπους για να αρνηθεί.

Κρατήστε τα παιδιά σας απασχολημένα …Εξασφαλίστε ότι τα παιδιά σας δεν έχουν πρόσβαση στην κατανάλωση αλκοόλ στο σπίτι. Προσφέρετε χώρο όπου το παιδί σας θα περάσει χρόνο με τους φίλους τους, χωρίς να καταναλώσει αλκοόλ ή  ενθαρρύνετε το να ξεκινήσει ένα χόμπι ή ένα άθλημα.

Οι νέοι είναι πιο πιθανό να καταναλώσουν αλκοόλ  αν:

• Έχουν χαμηλή επιτήρηση από την οικογένεια.
• Έχουν φίλους που πίνουν και περνούν πολλά βράδια της εβδομάδας μαζί τους
• Εκτίθενται σε κοντινό οικογενειακό μέλος  που πίνει ή μεθά
• Έχουν θετικές προσδοκίες από το αλκοόλ
• Έχουν πολύ εύκολη πρόσβαση στο αλκοόλ.

Μύθοι και αλήθειες για την κατανάλωση αλκοόλ:

1)Μύθος: Η μπύρα ή το κρασί είναι πιο ασφαλείς επιλογές από τα «αλκοολούχα» ποτά.

Αλήθεια: Το αλκοόλ είναι αλκοόλ ανεξάρτητα από το είδος. 330 ml μπύρας 125 ml κρασιού και 40 ml οινοπνευματώδους ποτού περιέχουν την ίδια ποσότητα αλκοόλ και έχουν τις ίδιες επιπτώσεις στον οργανισμό.

2)Μύθος: Όταν ανακατεύω τα ποτά μεθάω ευκολότερα.

Αλήθεια: Η ποσότητα του αλκοόλ είναι αυτή που μετρά για την μέθη. Δεν παίζει ρόλο αν καταναλώθηκε ένα είδος ποτού ή περισσότερα ή η σειρά με την οποία καταναλώθηκαν.

3)Μύθος: Τα γλυκά κοκτέιλ μεθάνε λιγότερο.      

Αλήθεια: Η γεύση του ποτού δεν σχετίζεται καθόλου µε το πόσο µπορεί να µεθύσει κάποιος. Η γλυκιά γεύση µπορεί να ξεγελάσει κάποιον και να τον κάνει να πιει περισσότερο.

4)Μύθος: Μπορώ να ξεµεθύσω πανεύκολα, µε έναν δυνατό καφέ ή ένα κρύο ντους.

 Αλήθεια :Ο µεταβολισµός ενός ποτού διαρκεί 2–3 ώρες. Τίποτα δεν µπορεί να επισπεύσει τη διαδικασία.

5)Μύθος: Πίνω λίγο παραπάνω µπροστά στα παιδιά µου, αλλά δεν πειράζει. Τους έχω εξηγήσει ότι το αλκοόλ είναι κακό για την υγεία τους.

Αλήθεια: Οι έφηβοι µιµούνται τις συµπεριφορές που βλέπουν στο σπίτι.

6) Μύθος: Μπορώ να πιω όσο θέλω γιατί µετά θα πάω για ύπνο και όταν ξυπνήσω θα µου έχει περάσει.

Αλήθεια: 1 µονάδα αλκοόλ (10 ml) χρειάζεται περίπου 1 ώρα για να απορροφηθεί από τον οργανισμό, άρα το αλκοόλ µπορεί να είναι ακόμη στο αίμα όταν ο μεθυσμένος έφηβος ξυπνήσει.

 
Ας δούμε όμως τι προβλέπει και ο νόμος στην Ελλάδα: Απαγορεύεται από τον νόμο η πώληση οινοπνευματωδών ποτών σε ανήλικα άτομα, δηλαδή μικρότερα των 18 ετών, είτε σε περίπτερο, σούπερ μάρκετ ή άλλο κατάστημα είτε σε μπαρ, καφετέρια και κλαμπ, ενώ σε καταστήματα που υπάρχει πώληση αλκοόλ (μπαρ, κλαμπ κ.λ.π.) δεν επιτρέπεται η είσοδος και παραμονή ανηλίκου. Δυστυχώς, οι συγκεκριμένες διατάξεις δεν τηρούνται, ούτε υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος. Επίσης τα παιδιά πέφτουν θύματα ακόμα και από τα ποτά-μπόμπες, δηλαδή των αλλοιωμένων ποτών, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν άμεσα προβλήματα στην υγεία τους.

Για όλους λοιπόν τους παραπάνω λόγους επιβάλλεται απόλυτη προσοχή στην κατανάλωση αλκοόλ από τους εφήβους. Σε αυτό βέβαια οφείλουν όλοι να συνδράμουν :οικογένεια – σχολείο – πολιτεία για να έχουμε μια υγιή και μη εξαρτημένη νεολαία.

ΕΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ

Το κινητό τηλέφωνο αποτελεί ένα από τα κυριότερα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας. Συμβάλλει σημαντικά και αποτελεσματικά στην οργάνωση της επαγγελματικής μας ζωής, στην διαχείριση και στην διεύρυνση των κοινωνικών μας επαφών, στην ενημέρωση μας, στην επικοινωνία με τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Εκμηδενίζει τις αποστάσεις φέρνοντας κοντά  ανθρώπους που βρίσκονται μακριά, με λόγο και εικόνα. Επίσης βοηθά στην άμεση αντιμετώπιση καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης.

Ωστόσο η χρήση του κινητού τηλεφώνου σε όλες τις ηλικίες, σχετίζεται με προβληματισμούς  που προκύπτουν από:

– την χρήση των νέων τεχνολογιών και την μη ελεγχόμενη πρόσβαση στο διαδίκτυο

– τις ενδεχόμενες επιπτώσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στην υγεία

– τον κίνδυνο πρόκλησης ατυχημάτων κατά την διάρκεια χρήσης του.

Οι γονείς συνήθως αποφασίζουν να δώσουν στο παιδί τους κινητό τηλέφωνο για να επικοινωνούν ευκολότερα μαζί του, όταν αυτό δεν βρίσκεται υπό την άμεση επίβλεψή τους. Έτσι λαμβάνουν ένα αίσθημα ασφάλειας, το οποίο βέβαια μερικές φορές είναι ψευδές. Πριν λοιπόν προβούν στην αγορά κινητού τηλεφώνου για τα παιδιά τους πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένοι για τις δυνατότητες που προσφέρει το κινητό, έτσι ώστε να καθοδηγήσουν το παιδί στην σωστή και ασφαλή χρήση του.

Υπάρχουν επιπτώσεις από την εκπομπή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας;

Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπεται από τα κινητά τηλέφωνα και τις κεραίες είναι μη ιονίζουσα ακτινοβολία, στην περιοχή των ραδιοσυχνοτήτων (100-300Ηz). Η Διεθνής Επιτροπή Προστασίας από μη ιονίζουσες ακτινοβολίες (ICNIRP) ορίζει όρια ασφαλούς έκθεσης στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, τα οποία αποδέχεται ο Παγκόσμιος οργανισμός Υγείας  και εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Επί του παρόντος δεν υπάρχουν τεκμηριωμένα επιστημονικά δεδομένα για συγκεκριμένες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία από την χρήση του κινητού τηλεφώνου. Αυτό αφορά και τις κεραίες κινητής τηλεφωνίας. Διεθνείς Επιστημονικές Επιτροπές παρακολουθούν συνεχώς τα νέα ερευνητικά δεδομένα προκειμένου να αναθεωρήσουν τα όρια  ασφαλούς έκθεσης. Ιδιαίτερη ,βέβαια, προσοχή συνιστάται στην έκθεση βρεφών και μικρών παιδιών στην εκπομπή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας , λόγω των ιδιαιτεροτήτων της ανατομίας και της φυσιολογίας του εγκεφάλου τους.

Χρειάζεται ένα παιδί κινητό τηλέφωνο κι αν ναι, σε ποια ηλικία;

Δεδομένου ότι το κινητό τηλέφωνο είναι πλέον μέρος της ζωής όλων μας, είναι βέβαιο ότι η παραχώρηση του κινητού στα παιδιά και στους εφήβους, αργά ή γρήγορα θα συμβεί. Η απόφαση για την παραχώρηση αυτή ποικίλει σε κάθε οικογένεια και εξαρτάται από τις ανάγκες, τις συνήθειες, τις απόψεις και την στάση ζωής της. Συνήθως το παιδί διεκδικεί και θέλει να έχει κινητό τηλέφωνο όταν αρχίζει να ανεξαρτητοποιείται, να βγαίνει σιγά – σιγά με τις παρέες του, να κυκλοφορεί δειλά- δειλά μόνο του.  Αυτά συμβαίνουν περίπου στην ηλικία των 13 ετών και συμπίπτουν με την είσοδο του παιδιού στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Αυτή είναι η ηλικία που μπορεί να ενημερωθεί εκτενώς ένα παιδί για την σωστή χρήση του κινητού και του διαδικτύου και να αξιοποιήσει τις πληροφορίες αυτές προς όφελός του. Νωρίτερα των 13 ετών θεωρείται άκαιρη η χρήση κινητού τηλεφώνου.

Ποια συσκευή να επιλέξουμε;

Η ICNIRP ορίζει συγκεκριμένα για τις συσκευές κινητής τηλεφωνίας συγκεκριμένα όρια SAR (ρυθμός ειδικής απορρόφησης) που δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 2 Watts/ 10 gr ιστού(μέση τιμή σε χρονικό διάστημα 6 λεπτών). Όσο πιο χαμηλός είναι ο SAR της συσκευής τόσο μικρότερη ακτινοβολία εκπέμπει. Η μέγιστη τιμή τοπικού SAR της τηλεφωνικής συσκευής αναγράφεται στο εγχειρίδιο χρήσης.

Επίσης καλό είναι τα παιδιά να μην διαθέτουν πολύ ακριβές συσκευές γιατί μπορούν να γίνουν θύματα κλοπής.

 Πώς μπορεί να αποφευχθεί η  ανεξέλεγκτη χρήση του διαδικτύου μέσω του κινητού τηλεφώνου;

Η καλή ενημέρωση των γονέων για τις δυνατότητες της τεχνολογίας και η εγκατάσταση ειδικών προγραμμάτων γονικού ελέγχου και φίλτρων προστασίας επιτρέπουν στους γονείς να ελέγχουν την πρόσβαση των παιδιών τους στο διαδίκτυο. Επίσης πρέπει να θέτονται χρονικά όρια χρήσης του κινητού και να μην έχουν δυνατότητα απεριόριστης χρήσης δεδομένων. Στα πρώτα χρόνια χρήσης, καλό είναι να χρησιμοποιούν το κινητό μόνο όταν βρίσκονται εκτός σπιτιού. Επίσης πρέπει να τηρούνται απαρέγκλιτα τα ηλικιακά όρια συμμετοχής στα κοινωνικά δίκτυα.

Πως μπορεί να μειωθεί η ανησυχία για τις επιπτώσεις της εκπομπής ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στην υγεία και την ανάπτυξη των εφήβων;

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτείνει συγκεκριμένους τρόπους χρήσης του κινητού τηλεφώνου προκειμένου να μειωθεί η ανησυχία για τις επιπτώσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στην υγεία. Αυτοί είναι:

• Χρησιμοποιούμε πάντα hands free ή Bluetooth.
• Κρατάμε την συσκευή χαμηλά στη βάση του. Έτσι δεν καλύπτεται η κεραία και το τηλέφωνο λειτουργεί με την χαμηλότερη ισχύ.
• Χρησιμοποιούμε το κινητό σε σημεία με καλό σήμα.
• Προτιμούμε την επικοινωνία με γραπτά μηνύματα και όχι με τηλεφωνικές κλήσεις.
• Οι τηλεφωνικές συνομιλίες πρέπει να είναι σύντομες και επείγουσες.
• Να προτιμάται η τηλεφωνική επικοινωνία με το σταθερό τηλέφωνο όταν αυτό είναι εφικτό.
  

Υπάρχουν οδηγίες για υπεύθυνη χρήση του κινητού τηλεφώνου;

Φυσικά και υπάρχουν οδηγίες υπεύθυνης χρήσης του κινητού τηλεφώνου, τις οποίες πρέπει όλοι να τηρούν , μικροί και μεγάλοι:

• Δεν χρησιμοποιούμε το κινητό τηλέφωνο όταν οδηγούμε ή όταν διασχίζουμε πεζοί τον δρόμο.
• Δεν φωτογραφίζουμε ή βιντεοσκοπούμε άλλους ανθρώπους χωρίς την συγκατάθεσή τους. Το ίδιο απαιτούμε και από τους άλλους όταν προσπαθούν να μας φωτογραφήσουν. Προσέχουμε πολύ όταν συναινούμε για φωτογράφηση ή βιντεοσκόπηση. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα αρχεία μπορούν να αποσταλούν στον οποιοδήποτε εύκολα και άμεσα και να χρησιμοποιηθούν αργότερα για εκβιασμούς ποικίλης φύσης.
• Προστατεύουμε την ιδιωτικότητά μας και δεν αποκαλύπτουμε προσωπικά δεδομένα.
• Είμαστε προσεκτικοί στην ανταλλαγή γραπτών μηνυμάτων. Δεν θίγουμε και δεν προσβάλλουμε τον παραλήπτη. Δεν χρησιμοποιούμε την ανωνυμία για να ενοχλήσουμε κάποιον.
• Απορρίπτουμε κλήσεις και μηνύματα με απόκρυψη αριθμού.
• Συζητάμε με τους γονείς μας οτιδήποτε μας έχει προβληματίσει σε σχέση με το κινητό τηλέφωνο. Οι συνομήλικοι δεν μπορούν να βοηθήσουν στην επίλυση πολύπλοκων θεμάτων.
• Δεν χρησιμοποιούμε το κινητό στην τάξη και γενικότερα στον χώρο του σχολείου.
• Σε δημόσιους χώρους μιλάμε χαμηλόφωνα και διακριτικά. Απενεργοποιούμε το κινητό σε χώρους που το απαιτούν.
• Γενικά όταν χρησιμοποιούμε το κινητό τηλέφωνο, δεν κάνουμε στους άλλους αυτό που δεν θέλουμε να κάνουν οι άλλοι σε εμάς.

Δηλητηριάσεις στα παιδιά

Οι δηλητηριάσεις αποτελούν την πιο συχνή μορφή ατυχημάτων στα παιδιά. Η μεγάλη πλειοψηφία των δηλητηριάσεων συμβαίνουν μέσα στο σπίτι και κυρίως αφορούν παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών. Ευτυχώς όμως  σπάνια υπάρχει θανατηφόρος κατάληξη. Αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα παρατηρούνται στις δηλητηριάσεις των εφήβων, οι οποίες δεν είναι ατυχηματικού χαρακτήρα, αλλά αυτοκτονικού, με σκόπιμη λήψη μεγαλύτερης ποσότητας δηλητηρίου.

Οι τοξικές ουσίες μπορούν να εισέλθουν στον οργανισμό μέσω της κατάποσης, της εισπνοής ή της επαφής με το δέρμα. Συνήθως στα μικρά παιδιά επικρατεί η δηλητηρίαση μέσω κατάποσης, δεδομένης  της συνήθειας και της περιέργειας των παιδιών  να δοκιμάζουν και να γεύονται τα πάντα.

Τα πιο συνήθη αίτια των δηλητηριάσεων στα παιδιά είναι:

Φάρμακα

• Παυσίπονα και αντιπυρετικά φάρμακα (ασπιρίνη, παρακεταμόλη, ιβουπροφένη κ.ά)
• Σκευάσματα σιδήρου
• Ηρεμιστικά φάρμακα, αντικαταθλιπτικά φάρμακα, αντιεπιληπτικά καρδιαγγειακά, αντιϋπερτασικά, αντιθυρεοειδικά, κουμαρινικά αιντιπηκτικά.
• Αντισταμινικά χάπια ή σιρόπια
• Αντιβηχικά σιρόπια και ρινικές σταγόνες
• Καθαρτικά
• Αντισηπτικά

Χημικά προϊόντα

• Χλωρίνη
• Οινόπνευμα
• Απορρυπαντικά πλυντηρίου ρούχων και πιάτων
• Υγρό πιάτων
• Καθαριστικά τουαλέτας
• Καλλυντικά που περιέχουν οινόπνευμα (κολόνιες, αρώματα)
• Αιθέρια έλαια
• Βαφές μαλλιών
• Πετρέλαιο
• Φωτιστικό οινόπνευμα
• Βενζίνη
• Νέφτι
• Προσάναμμα για τζάκι
• Εντομοκτόνα
• Εντομοαπωθητικές πλακέτες (πυρεθρίνες)
• Εντομοαπωθητικά φάρμακα κατοικίδιων ζώων
• Σκοροκτόνα, ναφθαλίνη, καμφορά
• Ποντικοφάρμακα
• Γεωργικά φάρμακα (ζιζανιοκτόνα, παρασιτοκτόνα)

Υγραέριο. Η εισπνοή υγραερίου είναι πολύ επικίνδυνη και δυνητικά θανατηφόρα.

Τσιγάρο. Η μάσηση του τσιγάρου ιδίως από βρέφη, αποτελεί αρκετά συνηθισμένη  δηλητηρίαση και θεωρείται αρκετά επικίνδυνη .

Ηλεκτρονικό τσιγάρο.  H υγρή νικοτίνη που πωλείται για την επαναγέμιση των ηλεκτρονικών τσιγάρων, μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση με την κατάποσή της, την εισπνοή ή την απορρόφησή της  από το δέρμα ή τα μάτια.

Φυτά. Η κατάποση φύλλων ή καρπών  ορισμένων φυτών έχουν δηλητηριώδη δράση.(Νάρκισσος, ανθούριο, ορτανσία, κυκλάμινο, πικροδάφνη, αλεξανδρινό, κ.α.)

 Αλκοόλ: Η κατανάλωση έστω και μικρής ποσότητας αλκοόλ προκαλεί μέθη ή δηλητηρίαση στα παιδιά και είναι αρκετά επικίνδυνη.

Μπαταρίες. Η κατάποση των μικρών, στρογγυλών μπαταριών μπορεί αφενός να προκαλέσει απόφραξη αεροφόρων οδών κι αφετέρου να  προκαλέσει χημικό έγκαυμα στον οισοφάγο ή στον στόμαχο του παιδιού, μέσω έκλυσης καυστικών υγρών από την μπαταρία.

Τρόφιμα. Κάποια είδη αυτοφυών μανιταριών μπορούν να προκαλέσουν βαριά δηλητηρίαση

Ενδείξεις ότι ένα παιδί έχει υποστεί δηλητηρίαση:

• Εάν κρατά κάποια βλαβερή ουσία στα χέρια του ή έχει στοιχεία αυτής στα ρούχα, στο δέρμα του ή στο στόμα του.
• Εάν υπάρχει ένδειξη ότι λείπουν χάπια ή ποσότητα σιροπιού από τη συσκευασία.
• Εάν ομολογήσει ότι δοκίμασε κάποια ουσία .
• Εάν υπάρχουν συμπτώματα όπως ανησυχία, υπνηλία, διαταραχές συνείδησης, παραισθήσεις, σπασμοί, αιμορραγίες, έμετοι, διάρροιες ή δερματικές αλλοιώσεις, οφθαλμικός ερεθισμός.

Αντιμετώπιση δηλητηριάσεων

Σε κάθε περίπτωση δηλητηρίασης διατηρούμε την ψυχραιμία μας και χωρίς πανικό, διευκρινίζουμε το είδος του δηλητηρίου, τον χρόνο λήψης και  προσδιορίζουμε την ποσότητα που πιθανόν καταναλώθηκε. Καλούμε άμεσα το Κέντρο Δηλητηριάσεων 210-7793777 δηλώνοντας τα παραπάνω στοιχεία και ακολουθούμε πιστά τις εντολές του. Σε κάθε περίπτωση επικοινωνούμε με τον παιδίατρο και επί σοβαρών συμπτωμάτων μεταφέρουμε το παιδί στο πλησιέστερο νοσοκομείο.

Γενικά όμως πρέπει να γνωρίζουμε ότι:

Σε εισπνοή τοξικών ουσιών μεταφέρουμε το παιδί σε καθαρό αέρα και επί απώλειας συνείδησης  εφαρμόζουμε τεχνητή αναπνοή.

Σε δερματική έκθεση αφαιρούμε τα ρούχα και πλένουμε καλά το δέρμα του προσώπου και των ακάλυπτων σημείων του σώματος με νερό και σαπούνι για 20 λεπτά.

Σε οφθαλμική έκθεση πλένουμε τους οφθαλμούς με καθαρό νερό ή φυσιολογικό ορό για 20 λεπτά και αναζητάμε οφθαλμολογική εξέταση.

Σε κατάποση ουσίας ακολουθούμε τις οδηγίες του Κέντρου Δηλητηριάσεων. Σε γενικές γραμμές προκαλούμε έμετο όταν πρόκειται για λήψη τσιγάρου ή για λήψη φαρμάκων. Αντίθετα δεν προκαλούμε έμετο όταν πρόκειται για λήψη καυστικών ουσιών ή πετρελαιοειδών ή όταν ο ασθενής  εμφανίζει σπασμούς ή  απώλεια συνείδησης.

Πρόληψη δηλητηριάσεων

•  Τα φάρμακα που έχουν λήξει ή έχουν αλλοιωθεί τα πετάμε. Τα σιρόπια που συνήθως είναι εύγεστα και αρέσουν στα παιδιά, τα τοποθετούμε σε ψηλά ράφια ώστε να μην μπορούν να τα φτάσουν. Γενικά τα φάρμακα τα φυλάμε κλειδωμένα σε ξεχωριστό χώρο.
• Δεν δίνουμε φάρμακα χωρίς την συνταγή παιδιάτρου. Πριν χορηγήσουμε οποιοδήποτε φάρμακο διαβάζουμε καλά τις οδηγίες της συνταγής σχετικά με την δοσολογία που προτείνεται.
• Δεν μεταφέρουμε σε άδεια μπουκάλια φάρμακα ή χημικά προϊόντα.
• Τα καθαριστικά της τουαλέτας, τα εντομοκτόνα, τα κατσαριδοκτόνα, οι εντομοαπωθητικές πλακέτες πρέπει να βρίσκονται σε μέρος ασφαλές και μακριά από τα παιδιά. Προσοχή στη ναφθαλίνη και γενικά στα σκοροκτόνα, που συχνά πέφτουν στο πάτωμα.
• Τα τσιγάρα και το υγρό του ηλεκτρονικού τσιγάρου πρέπει να βρίσκονται σε απρόσιτα , για τα παιδιά, σημεία.
• Μεγάλη προσοχή στις μικρές στρογγυλές μπαταρίες που χρησιμοποιούνται στα ρολόγια χεριών, κομπιούτερ ,ζυγαριές κλπ.
• Πρέπει να αγοράζουμε καθαριστικά που φέρουν ειδικό καπάκι ασφαλείας.
• Στα παιδιά δεν πρέπει να χορηγείται οποιαδήποτε ποσότητα αλκοόλ είτε για δοκιμή είτε για αστείο.

Συμπέρασμα

Η αποφυγή των παιδικών δηλητηριάσεων είναι εφικτή μέσω της πρόληψης. Σημαντική είναι η εκπαίδευση του παιδιού για τη χρήση φαρμάκων και ουσιών που υπάρχουν στο περιβάλλον του σπιτιού. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στα βρέφη που βάζουν καθετί στο στόμα, σε παιδιά που πήραν μόνα τους κάποιο φάρμακο και σε ζωηρά παιδιά που είναι επιρρεπή σε ατυχήματα. Τέλος, πρέπει πάντα να έχουμε εύκολα διαθέσιμο το τηλέφωνο του Κέντρου Δηλητηριάσεων.

Κέντρο Δηλητηριάσεων Τηλ. 210-7793777